Ông Hoàng Xuân Đài, một người nuôi cá tại xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu, hiện có 30 lồng bè với tổng diện tích khoảng 1.000 m² mặt nước để nuôi các loại cá biển như cá chim, cá chẽm, cá mú và cá cam. Từ đầu năm đến nay, gia đình ông Đài luôn trong tình trạng lo lắng khi giá bán cá liên tục giảm. Sau Tết, giá cá mú từ 260.000 - 270.000 đồng/kg giảm dần đến nay chỉ còn 180.000 đồng/kg. Cá chim các loại (vây trắng, vây vàng) giảm 50.000 - 60.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái, hiện chỉ còn 130.000 - 150.000 đồng/kg. Cá chẽm cũng giảm 30.000 đồng/kg, hiện còn 75.000 đồng/kg.
Giá cá mú giống hiện rất cao, khoảng 28.000 đồng/con loại 10 cm. Ông Đài thả 10.000 con cá giống, nuôi gần cả năm nhưng chỉ thu được chưa tới 100 triệu đồng, trong khi tiền cá giống đã là 280 triệu đồng, chưa kể các chi phí khác như thức ăn, nhân công, thuốc men. Do nuôi lỗ và cá chết nhiều, nhiều hộ nuôi lồng bè tại khu vực sông Chà Và đã phải treo lồng, bỏ nghề hoặc chuyển sang nuôi con khác như hàu, ít vốn hơn.
Ông Trần Văn Nam, một người nuôi cá ở huyện Đất Đỏ, đã nuôi cá lồng bè trên sông Rạng hơn 10 năm. Năm nay, ông gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất thường và dịch bệnh lan rộng. Ông Nam cho biết, trong đợt nắng nóng kéo dài hồi đầu năm, nhiệt độ nước trong lồng bè tăng cao, khiến cá bị sốc nhiệt và chết hàng loạt. Sau đó, mưa lớn làm giảm độ mặn của nước, gây ra dịch bệnh. Ông Nam đã mất hơn 70% số lượng cá nuôi, thiệt hại hàng trăm triệu đồng.
Ông Phạm Văn Hùng, một người nuôi cá tại huyện Long Điền, đã nuôi cá mú và cá chẽm trong hơn 15 năm. Năm nay, ông Hùng cũng gặp nhiều khó khăn do chi phí đầu vào tăng cao và giá bán giảm mạnh. Ông Hùng cho biết, giá thức ăn và thuốc men tăng từ 5 - 10% so với năm ngoái, trong khi giá bán cá lại giảm 20 - 30%. Ông Hùng đã phải vay mượn để duy trì hoạt động nuôi cá, nhưng tình hình ngày càng khó khăn. Ông cho biết, nhiều hộ nuôi cá trong khu vực đã phải bỏ nghề hoặc chuyển sang nuôi các loại thủy sản khác ít tốn kém hơn.
Bà Nguyễn Thị Hồng, một hộ nuôi cá tại xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu, cũng gặp tình trạng tương tự. Gia đình bà Hồng nuôi hơn 20 lồng bè cá chim và cá mú. Thời tiết khắc nghiệt và dịch bệnh đã làm cho tỷ lệ sống của cá giảm đáng kể. Thêm vào đó, giá bán cá giảm mạnh khiến thu nhập của gia đình bà không đủ để bù đắp chi phí đầu tư. Bà Hồng cho biết, nếu tình trạng này kéo dài, gia đình bà sẽ phải cân nhắc bỏ nghề nuôi cá và chuyển sang làm việc khác để đảm bảo cuộc sống.
Năm nay, thời tiết tại Vũng Tàu khắc nghiệt, nắng nóng kéo dài, sau đó lại chuyển sang mưa nhiều, làm cho cá dễ bị sốc nhiệt, chết hoặc phát sinh dịch bệnh, chậm lớn. Tỷ lệ sống của cá biển nuôi năm nay rất thấp, chỉ đạt khoảng 50%. Riêng cá mú, ông Đài thả 10.000 con giống mà chỉ có gần 800 con sống sót, tỷ lệ chưa đến 10%. Thời tiết khắc nghiệt khiến người nuôi gặp khó khăn lớn trong việc duy trì và phát triển đàn cá. Ông Đài chia sẻ: "Tiền bán cá còn chưa đủ bù tiền mua cá giống. Thời điểm giao mùa, nắng nóng chuyển sang lạnh, rồi lại nóng, thời tiết cực đoan thế, người còn bệnh nói chi đến cá".
Theo ông Nguyễn Xuân Linh, quản lý phụ trách vùng Đông Nam Bộ của Công ty TNHH Khoa kỹ sinh vật Thăng Long, số lượng người nuôi cá biển lồng bè tại Bà Rịa – Vũng Tàu năm nay đã giảm mạnh so với năm ngoái. Số lượng cá biển giống và lượng thức ăn chăn nuôi công ty bán ra tại địa bàn này trong 6 tháng đầu năm 2024 giảm hơn 30% so với cùng kỳ năm ngoái.
Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết: diện tích nuôi trồng thủy sản của tỉnh trong tháng 6/2024 là 5.367 ha, giảm hơn 300 ha so với đầu năm và giảm 12,1% so với kế hoạch mùa vụ cả năm 2024. Trong đó, diện tích cá lồng bè, cá biển là 370 ha. Sản lượng nuôi trồng thủy sản trong 6 tháng đầu năm ước đạt 11.100 tấn, trong đó sản lượng cá nuôi nước mặn, lợ là 607 tấn, đạt chưa tới 85% so với cùng kỳ năm trước.
Theo đại diện Chi cục Thủy sản, thời tiết năm nay khắc nghiệt, nhất là thời điểm giao mùa giữa mùa khô và mùa mưa, với nắng nóng gay gắt và những trận mưa lớn, làm cho các yếu tố môi trường thay đổi đột ngột, tạo điều kiện phát sinh dịch bệnh nguy hiểm đối với thủy sản nuôi. Thêm vào đó, giá vật tư đầu vào như thức ăn, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, thuốc thủy sản tăng từ 5 - 10% làm tăng chi phí sản xuất, trong khi giá bán giảm gây nhiều khó khăn cho người nuôi.
Chung tay thảo gỡ khó khăn cho người dân
Hàng tháng, Chi cục Thủy sản đều thực hiện công tác thu mẫu nước quan trắc và cảnh báo môi trường vùng nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh theo tần suất 2 lần/tháng. Trong 6 tháng đầu năm 2024, Chi cục đã thu được 130 mẫu nước với 1.240 lượt chỉ tiêu môi trường được phân tích. Trong đó, 975 chỉ tiêu nằm trong giới hạn cho phép và 265 chỉ tiêu vượt quá giới hạn cho phép (gồm NH4 vượt 97/130 mẫu, NO2 vượt 45/130 mẫu, COD vượt 123/130 mẫu). Trên cơ sở đó, Chi cục đã đưa ra các khuyến cáo phù hợp cho bà con nông dân trong nuôi trồng thủy sản đối với các chỉ tiêu nằm ngoài giới hạn cho phép và hướng dẫn các giải pháp phòng, chống dịch bệnh.
Để nâng cao hiệu quả nuôi trồng, Trung tâm Khuyến nông tỉnh cũng khuyến nghị người nuôi chọn giống và thả cá giống vụ mới đúng mùa vụ và tăng cường vitamin để tăng sức đề kháng cho cá. Thời điểm thả cá giống tốt nhất là từ tháng 4 - 7 hàng năm, bởi thời tiết lúc này đã ấm hơn, môi trường nước ít biến động nên tỷ lệ sống cao hơn so với thời điểm tháng 9 - 10 khi mưa nhiều làm chất lượng nước kém, cá dễ bị nhiễm bệnh ký sinh trùng chết hàng loạt.
Nghề nuôi cá tại Bà Rịa – Vũng Tàu đang đối mặt với nhiều thách thức lớn. Thời tiết cực đoan, dịch bệnh, chi phí đầu vào tăng cao và giá bán giảm mạnh đã đẩy nhiều hộ nuôi cá vào tình trạng khó khăn, thậm chí phải bỏ nghề. Để vượt qua những khó khăn này, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng, các chính sách khuyến khích và hỗ trợ người nuôi cá. Đồng thời, người nuôi cũng cần áp dụng các biện pháp phòng bệnh, chọn thời điểm nuôi phù hợp và tăng cường các biện pháp nâng cao sức đề kháng cho cá. Chỉ có như vậy, nghề nuôi cá tại Bà Rịa – Vũng Tàu mới có thể phát triển bền vững và đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.
Hải Đăng